Bảo Việt Nam một cường quốc Thơ là đúng, nhưng chưa đủ. VN còn là một cường quốc Văn Hoá.
Văn hoá ta phát triển không ngừng và phát huy toàn phương vị. Phủ sóng cả nước. Nó tiến nhanh gấp vạn lần mức tăng trưởng kinh tế.
Văn hoá ta phong phú cực kỳ. Liệt kê cả ngày không hết. Nhưng hãy tạm chia làm ba nhóm, cho dễ bổ xung, cập nhật: Văn hoá ngoại vi (của xã hội); Văn hoá nội bộ (của đảng & nhà nước); và Văn hoá cốt lõi (của riêng tầng lãnh đạo).
*
Văn Hoá “Ngoại Vi”: không nhiều chủng loại, nhưng phổ biến đại trà, báo chí tận lực khai thác thành phóng sự nhiều tập với phần hướng dẫn rành rọt…
Văn hoá ôm: Phát huy vốn tự có. Khởi đầu là bia ôm, tới đế ôm, cà phê ôm, trà đá ôm, hớt tóc ôm, vọng cổ ôm, ngủ trưa ôm, tắm ôm…
Văn hoá nhậu: Thất nghiệp, nhậu. Trúng quả, nhậu. Thua độ, nhậu. Ăn trưa, nhậu. Tan tầm, nhậu. Móc ngoặc, nhậu. Liên hoan, nhậu. Hội thảo, nhậu. Hội nghị, nhậu hoành tráng…
Văn hoá phao: Ta có thường xuyên các lớp luyện tủ. Hàng năm có thêm chợ phao, cò phao, giám thị chuyển phao. Lại có lắm phao đầy tính sáng tạo: Trong lòng tay, sau vạt áo, viền nịt ngực, lận gấu váy, trên đùi non…
Văn hoá dells: Khẳng định đẳng cấp xã hội trong mọi câu chuyện bằng chủ ngữ dells. Bất kể tuổi tác người nghe. Liên thanh. Đầy đạn. Không dells là bất bình thường.
Văn hoá sushi: Hiển hiện cái nghèo, không cần che đậy cách ăn lộ tính cách tham. Cả ngoài phố lẫn trong hàng Buffet.
Văn hoá teen nữ: Với sự trợ giúp đắc lực của camera phone và Youtube: Đánh ghen hội đồng. Túm tóc, lột áo, tụt quần, thỉnh thoảng buông guốc đưa tình địch teen nhập viện cấp cứu…
Văn hoá tự xử: Điểm khởi là không tin vào công lý. Giết nhau vì cái hàng rào lấn đất. Đốt xe, giết trộm chó. Đâm nhau vì nhìn đểu. Truy sát vì va quệt xe máy…
Văn hoá “nhẫn”: Trào lưu chơi thư pháp. Thuyết chịu nhục. Hàn Tín lòn trôn Hàn Tín cười. Tự phục mình dai sức. Nín thở qua sông! Việc nhân nghĩa cốt ở …yên thân! (chữ của Phạm Lưu Vũ).
Văn hoá makeno: Nó chết, chẳng can gì mình. Xứ nào chẳng có tham nhũng? Ở đâu không có rác? Chính trị là chuyện bao đồng! Chừng nào bùn đỏ Tây Nguyên mới tràn tới đây? Biển đảo là chuyện lớn, nghe lờn từ đám lợn: Đã có đảng và nhà nước lo…
*
Văn hoá “nội bộ”: Đa dạng, tinh vi, phát triển đồng bộ, có rào chắn, có ba-rem chia phần theo hệ thống.
Văn hoá bổ túc: Trước khi vào rừng. Trong lúc ở rừng. Sau khi từ rừng về thành thị làm lãnh đạo. Vẫn còn hoang mang không phân biệt rõ chữ y dài hay chữ h ngược.
Văn hoá thành tích: Tiên tiến, đạt danh hiệu xuất sắc, là ngành …giáo dục. Tỷ lệ học sinh tốt nghiệp là thước đo hiệu năng của trường. Cả hệ thống cùng thi đua đẩy thông số báo cáo lên mức cao nhất có thể để chiếm danh hiệu “đạt chất lượng”. Các ngành khác tất nhiên không thể chịu thua. Nó là bà đỡ của nền văn hoá hình thức, gian dối, láo khoét. Láo với dân và láo cả với nhau.
Văn hoá “Bước đầu”: Mọi diễn văn ở xứ này, suốt 84 năm qua, đều không thể thiếu cụm từ “bước đầu. Không sai mấy! Bất kỳ bước nào của con bò đi vòng cối xay đều có thể tính là bước đầu, bất kể là nó đã đi được bao nhiều cây số.
Văn hoá “Tuy nhiên”: Đối nghịch với những bước đầu thắng lợi đó là những “tuy nhiên”. Cho dẫu vòng vo, nhưng nhất định không thể thiếu. Còn đó hàng đống những báo cáo có một bước đầu với hàng chục tuy nhiên. Mọi chính sách hay chiến lược đều bị lũ tuy nhiên này giết chết tươi, trước cả khi người dân vùng sâu vùng xa nghe nói về nó. Ngành văn cần xếp loại cho các báo cáo cặp đôi hoàn hảo này. Văn tế khép vòng, được chăng?
Văn hoá bằng giả: Bằng tiến sĩ “quốc tế” giá 17.000USD. Quan chức dùng bằng của anh họ, thậm chí, bằng của người chết. “Giá tiền để làm luận án phó tiến sĩ, nay gọi là tiến sĩ từ 20 đến 30 triệu đồng và điều cực kỳ khôi hài là một sinh viên mới tốt nghiệp đại học, không tìm được việc làm mới quay ra làm luận án tiến sĩ thuê” (Hoàng Xuân Sính). “Nhận tư vấn viết luận văn tốt nghiệp cho sinh viên, nghiên cứu sinh các ngành khoa học. Có dịch vụ trọn gói” (quảng cáo trên báo Mua&Bán của bộ Thương Mại).
Văn hoá chạy chức: Chính thực đây là hình thái kinh tế thị trường không cần đuôi định hướng: “Đầu mối chạy vào công chức các quận huyện chính là trưởng phòng nội vụ của các quận huyện” (Trần Trọng Dực). “500.000 đô la không hạ gục được sự liêm khiết của người lãnh đạo đó thì 1.000.000 đô la” (Phạm Quang Nghị). “Cần luật hóa chạy chức chạy quyền” (Cựu Viện trưởng Học viện Hành chính Quốc gia Nguyễn Hữu Tri).
Văn hoá bao che: Dân tát công an, đi tù. CA giết dân, cảnh cáo hay “kỷ luật nội bộ”. Từ lâu, đã là một truyền thống đi vào hệ thống. “Kỷ luật hết lấy ai làm việc” (Nguyễn Sinh Hùng). “Đánh chuột sợ vỡ bình” (Nguyễn Phú Trọng)…Vì nó đã chung tiền chạy chức, và chung chi hàng tháng dọc đường dây lên tới BCT? Đây chính là cội nguồn chiến lược động viên cái sai, lòng tham và tính ác.
Văn hoá điều chuyển: Đi chỗ khác. Làm việc khác. Ít ai biết. Thăng chức …cho nó chết! Chỉ cần điều chỉnh chút xíu hai đường dây chung chi, một cắt, một nối, ngả khác, nhưng đường nào chẳng về trung ương?
Văn hoá bánh mì nước lọc: Cụm từ này khởi đi từ sếp công an, bênh vực cho công an giao thông hươ gậy tính tiền. Sau, được dùng đại trà thành tiếng lóng, bởi không ngành nào không ăn. “Ăn không chừa thứ gì” (Nguyễn Thị Doan). Cũng không chừa cấp nào. Thanh tra là ngành có biệt tài xây dựng biệt thự đẹp nhất. Còn nhà thờ họ hoành tráng và trương mục Thuỵ Sĩ thì phải ở cấp cao hơn.
Văn hoá cưỡng chế: Dùng xe cơ giới san bằng nhà dân (lấy đất ruộng quy hoạch thành gia tài). Phát minh súng bắn lưới làm ngã xe máy để bắt người. Canh cửa/bám sát/chận đầu/giật chìa khoá xe… đều là những sáng tạo thần kỳ.
Văn hoá vu khống: Bao cao su. Trốn thuế. Hai xe đi hàng ba. Cao hơn một bậc là tội manh động/lật đổ… rồi phô trương cơ bắp bằng những cuộc diễn tập chống khủng bố (có định danh).
Văn hoá kết luận: Mỗi nghị quyết/sắc lệnh/quy định… đều có một kết luận nào đó mở đường. Từ cấp trung ương đến cấp xã. Đông như quân Nguyên. Hội thảo thì ngược lại, kết luận theo nghị quyết. Chung quy cùng kiểu: Nợ công chưa chạm trần. Vinashin sẽ có lãi. Bô-xit Tây Nguyên cực an toàn… Biển thủ xong là mắc bệnh tâm thần. Còn chết tại đồn công an luôn luôn là tự tử (lắm khi bằng dây giày, của nạn nhân mang dép lê). Đến mức có thành ngữ mới là “dễ như treo cổ trong đồn công an”. Đáng sợ nhất xứ này vẫn là những bản Kết luận Điều tra.
Văn hoá mắm tôm: Ném vào nhà dân những mắm tôm, dầu nhớt, chất thải. Cưa đá bắn bụi mù vào dân trước tượng đài Lý Thái Tổ. Khiêu vũ và trình diễn văn nghệ hở đùi để choán chỗ biểu tình.
Văn hoá trả thù: Chèn xe. Ép xuồng. Đạp mặt. Xiết cổ. Quặt tay. Bắt cóc. Nhốt vào trại phục hồi nhân phẩm. Nhắn tin doạ giết. Ung thư không được đi viện điều trị. Tiêm khuẩn HIV. Đi nước ngoài về bị đầu độc ngay tại sân bay…
Văn hoá định hướng dư luận: Tuyên giáo trung ương được nâng cấp thành xưởng đẻ dư luận viên. Những Nhật này với Nhật nọ hùng hồn đến mức làm thui chột nhiều loạt bài trên báo ND & QĐND. Mất cả chì lẫn chài. Còn dư luận thì vẫn rung đùi trên FB.
Văn hoá tiền chùa: Quỹ đen. Dễ chi. Những hoá đơn bar rượu lên tới 200 triệu một lần nhâm nhi. Cao hơn, là những phóng tay lấy phần trăm: Ngàn năm Thăng Long/Pháo hoa “quốc khánh”… Thuế của dân đói/dân oan… như thùng công đức của chùa.
Văn hoá chạm cốc vỡ mặt: Thực khách tiệc ngồi bật dậy đãi nhau món tiết canh mũi. Là khi liên hoan cơ sở có bất đồng về tỷ lệ phần trăm từng thoả thuận.
Văn hoá hát nhép: 700 tờ báo và gần 70 đài truyền hình chỉ cần 1 tổng biên tập. Thi thoảng có người lượm được vật rơi trả lại cho khổ chủ là lên ngay trang nhất các báo. Phóng viên bị công an đánh vỡ mặt thì nháy nhau im lặng là vàng.
Văn hoá dự án: Chạy vốn chung chi để được chia dự án. Hai bên đều có lợi. Cò cũng lợi. Sau đó, dự án trở thành của riêng gia tộc. Còn tiền nợ viện trợ phát triển kia là của dân.
Văn hoá khất nợ: Các câu lạc bộ tài chánh Âu châu cùng nhiều định chế tài chính quốc tế đều nhẵn mặt dàn lãnh đạo bị gậy cúi mặt ngửa tay.
Văn hoá bầu cử: Luôn luôn có tỷ lệ cử tri bỏ phiếu cao nhất hành tinh. Các lãnh đạo được bầu vào QH cũng đạt tỷ lệ số phiếu không đâu bằng. Cư dân Châu Quỳ/Chợ Quán còn có thể biết trước kết quả bầu cử cả tuần. Kết quả tương tự chỉ có thể xảy ra ở Cuba/Triều Tiên/TQ (chính là nơi thanh niên Hongkong đang Chiếm đóng Trung tâm đòi quyền tự quyết bằng lá phiếu thật của họ).
Văn hoá rút ruột: Do quan hệ hữu nghị thắm thiết giữa chủ đầu tư và nhà thầu xây dựng. Mọi tuyến đường đều lún sụt ngay sau lễ khánh thành/thông xe. Kể cả những đoạn đường do dân đóng góp. Bẫy tử thần nắp cống. Cao ốc chung cư sập trần… Ngay cả cầu Sông Hàn (thuộc vùng cát cứ của Trưởng ban Nội chính trung ương) cũng thiếu ruột như xác ướp. Văn hoá rút ruột được lan truyền nhanh qua lãnh vực xăng dầu (Bình Dương/Nghệ An/Hải Phòng/Quảng Ninh…).
Văn hoá vô trách nhiệm: Nói vo. Lỗi hệ thống. Lời hứa hùng hồn lúc nhậm chức chỉ đợi dịp giật nước cuốn trôi. Không một ai có trách nhiệm để nhận lỗi. Ngoại trừ trách nhiệm (và chức vụ) “được đảng giao phó” thì phải bảo trọng như gìn giữ con ngươi, cho dù không còn là con người.
Văn hoá cấm: Lệnh cấm và biển cấm đông hơn chuột đồng mùa gặt. Cái gì không kiểm soát được thì cấm. Ngoại trừ truyền thống phong bì.
Văn hoá nâng bi: Trưng bày kỷ vật của (đương nhiệm bí thư) Phạm QuangNghị tại bảo tàng Hà Nội.
Văn hoá thừa sai: Thường nghe nhất là lỗi thằng đánh máy. Hầu hết các lỗi tày đình là do bộ phận thừa hành làm sai, còn chủ trương của lãnh đạo thì tất nhiên luôn luôn đúng. Dung Quất/Bô-xít/Vinashin/Vinalines đều là những chủ trương lớn và đúng.
Văn hoá tế thần: Một vài thừa sai phải hy sinh cho thượng cấp. Hoặc vào tù (Vũ Ngọc Hải/Trần Mai Hạnh/Dương Chí Dũng…). Hoặc về đất (Phạm Quý Ngọ).
Văn hoá từ điển: Tuyền là những định nghĩa ngang eo thời đại. “Tự do CCC” (Vũ Văn Hiển). “Thu nhập cao là nghề bán vé số” (Giàng Seo Phử). “VN chưa phải là một siêu cường kinh tế để đài thọ cho sự ô danh [có quyền biểu tình]” hoặc “Dương Trung Quốc: Tứ đại ngu” (Hoàng Hữu Phước). “Hàn Quốc coi nợ xấu là của toàn xã hội nên kêu gọi người dân đóng góp tiền, vàng để giải quyết nợ xấu” (Phan Trung Lý). “Quyền im lặng không phải quyền con người” (Đỗ Văn Đương)…
Văn hoá nhầm: “Kính mời quý đại biểu đến tham dự hội thảo Tính ưu việt của kim chi” (Tô Văn Động). Hà Nội trả nhầm 78 tỷ đồng cho một Cty không liên quan đến dân mất đất. “Trong số 944.425 bản kê khai tài sản [quan chức] chỉ có 1 trường hợp không trung thực [nhầm]” (Trần Đức Lượng). “Nhật cho vay 2 tỷ USD xây sân bay Long Thành” (Phạm Quý Tiêu, sau đó, chỉ xin lỗi Đại sứ Nhật). Câu nói nhầm hay nhất nhưng chưa đúng thời điểm sử dụng là của đài truyền hình Hà Nội: “Chúc một ngày Quốc Tang vui vẻ”. Hãy đợi đấy!
Văn hoá giải trình: Nguyên nhân xe cháy/nhà cháy… là vì lửa. Bùn đỏ chỉ là bùn …có màu đỏ. Vỡ đập là do xe tải va chạm. Chủng ngừa mà gây chết người là lỗi ở vắc-xin. Cầu không sập, cầu chỉ tạo dáng hình chữ “V”.
Văn hoá gật: Còn có tên khác là Văn hoá Tín nhiệm. Chỉ ngưng bấm game khi có yêu cầu bấm nút tín nhiệm. Chất vấn sao cho …đầy tủ, là được!
Văn hoá cà lăm: “Việt Nam có đầy đủ chứng cứ lịch sử và pháp lý…” (Phan Thuý Thanh, Lê Dũng, Nguyễn Phương Nga, Lê Thanh Nghị, Lê Hải Bình).
Văn hoá thù địch: Chống luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch. Làm rõ bộ mặt của các thế lực thù địch. Âm mưu cơ bản của các thế lực thù địch. Một số hoạt động chống phá của các thế lực thù địch. Đấu tranh chống các quan điểm tư tưởng sai trái, thù địch… Chủ nhân chính thức của quan điểm thù địch chính là đảng và nhà nước CSVN, đối với dân, và cả với nhau.
Văn hoá thắng lợi: “Khi TQ rút giàn khoan 981 là ta đạt thắng lợi trên biển Đông” (Nguyễn Phú Trọng). Suy rộng ra, khi TQ hoàn tất đường băng trên Trường Sa và thiết lập xong Vùng nhận dạng phòng không, thì chúng ta mới đạt hoàn toàn thắng lợi?
*
Văn Hoá Cốt Lõi: Chỉ có một…
Văn hoá nô lệ: Bắt nguồn từ kẻ bồi tàu xuất hành từ bến Nhà Rồng, khám phá ra tư tưởng Mác-Lê là ngọn hải đăng soi đường … đưa dân tộc vào tròng nô lệ Liên Xô rồi Trung Quốc (Hội nghị Thành Đô). Bằng cái giá hàng triệu sinh linh nằm dọc Trường Sơn, Kampuchia, và 6 tỉnh biên giới Bắc. Bằng tài nguyên đất nước và hàng chục vạn lao nô trả nợ chiến phí. Bằng biển đảo và đất đai Tổ Quốc. Và cả những cuộc đi đêm với hầu hết các cựu thù. Ngoại trừ kẻ thù chính là dân tộc VN.
Đó là bệ đỡ của thứ Văn hoá cúc cung: Bên trong là nô lệ thủ trưởng. Bên ngoài là nô lệ ngoại bang.
Đó cũng là bệ đỡ của thứ Văn hoá Hèn (13 tướng lãnh đồng loạt sang Bắc Kinh dâng biểu xin hàng).
Và thứ Văn hoá Ác (với dân oan, với người biểu tình báo động lần Bắc thuộc sau cùng).
Tóm lại, đó là cái nôi kách mệnh sản sinh ra tất cả các thứ văn hoá liệt kê bên trên.
*
Xem ra, với ngần đó thứ văn hoá nháo nhào, VN xứng đáng nhận huy hiệu vinh quang là một cường quốc văn hoá toàn phương vị.
Đứa nào bảo văn hoá ta “không theo kịp đà tăng trưởng, chưa phát triển tương xứng với yêu cầu đề ra”, thì đích thị nó là một thằng …mù văn hoá.
20/10/2014 – Chào mừng hội Liên hiệp Phụ nữ VN vừa tròn …84 tuổi.
