Tuần trước, cùng trong một ngày Thành ủy Đà Nẵng phản hồi những nghi vấn của Văn Nghệ Trẻ, Cục trưởng Cục Báo chí Lưu Đình Phúc đã nhanh chóng ra quyết định xử phạt báo này 30 triệu đồng với một lý do chẳng liên quan là sử dụng tên miền không như đăng ký, vannghetre.net thay vì vannghetre.com.vn.
Thử phân tích một vài điểm xung quanh động thái này của Cục trưởng Phúc:
1, Về mặt pháp lý, Cục dựa trên Nghị định 159 phạt báo này vì lý do “thêm chuyên trang không giấy phép” (điểm b, khoản 3, điều 5) là không thỏa đáng, vì chuyên trang Văn Nghệ Trẻ ĐÃ CÓ GIẤY PHÉP, chỉ là không dùng đúng tên miền đã đăng kí. Cùng lắm Cục chỉ có thể phạt báo này vì “thực hiện không đúng quy định ghi trong giấy phép” (điểm a, khoản 1, điều 5) với mức phạt thấp hơn nhiều, từ 3-5 triệu VND.
2, Trong khi những nghi vấn Văn Nghệ Trẻ nêu ra còn chưa được làm rõ bởi cơ quan có thẩm quyền, việc Cục đưa ra một lý do không liên quan để phạt báo khiến họ phải gỡ bài không khỏi khiến dư luận đặt câu hỏi liệu có sức ép nào khiến Cục phải nhanh chóng can thiệp nhằm dập tắt cuộc tranh luận giữa các bên về đề tài này.
3, Bên cạnh việc xử phạt, Cục còn yêu cầu báo phải kiểm tra thông tin và giải trình, báo cáo với Cục như thể Cục là một siêu Tổng biên tập can thiệp vào công việc chuyên môn của các tờ báo vậy. Sự can dự này, ngoại trừ để thể hiện quyền lực, là hoàn toàn không cần thiết khi mà Luật Báo chí 2016 đã có những chỉ dẫn văn mình hơn về cơ chế phản hồi thông tin, theo đó nếu Bí thư Xuân Anh và Thành ủy Đà Nẵng không đồng tình với những gì Văn Nghệ Trẻ đăng thì có thể phản hồi với báo (hoặc với các báo khác như cách Bí thư và Thành ủy đã làm); nếu Văn Nghệ Trẻ không đưa ra được lý do chính đáng thì có nghĩa vụ phải đăng tải phản hồi này của Bí thư và Thành ủy, đồng thời vẫn có quyền đưa tin tiếp để tranh luận làm rõ quan điểm. Chung cuộc nếu các bên vẫn không thống nhất được với nhau thì gặp nhau ở tòa.
Tóm lại, Cục Báo chí nên nhớ mình chỉ là cơ quan hành pháp, không nên can thiệp vào công việc chuyên môn của báo chí. Hãy để các bên khi có tranh chấp giải quyết một cách văn minh với nhau, hoặc bằng tranh luận trên mặt báo, hoặc bằng tranh tụng nơi pháp đình.
Nguyễn Anh Tuấn
PS: Cục Báo chí cho biết “đã có văn bản gửi Tổng Biên tập Báo điện tử Văn nghệ về việc kiểm tra thông tin đã đăng và báo cáo kết quả bằng văn bản gửi Cục Báo chí trước ngày 24/2/2017”. Không biết việc này tới đâu rồi, báo đã gửi cho Cục chưa? Cục nhận được rồi sao không đăng tải cho rộng đường dư luận?
